Mani

De Mani, de middelste vinger van de Peloponnesos, is een uniek gebied van overweldigende schoonheid. De bezoeker ontmoet er een wilde, ontoegankelijke natuur, steile bergen, stille stranden, indrukwekkende grotten en de unieke “torens van de Mani” (de uitdrukking van de trotse en koppige aard van de oude bewoners, die zich maar met moeite lieten onderdrukken, maar ook onderling voortdurend in onmin met elkaar lagen), de vele 12e en 13e eeuwse kerkjes met fraaie fresco’s (helaas meestal op slot), de enorme Frankische burcht van Mezapos en het dodenorakel van Poseidon Hippios op kaap Tainaron (Matapan).

 

Een bezoek aan de Mani kan het best beginnen in Areópolis, een stadje dat ooit Tsimóva heette. Het stadje werd hernoemd – naar Ares, de god van de oorlog – omdat het stadje geldt als dé plek waar de Onafhankelijkheidsoorlog is begonnen. Het heeft een klein museum dat een múst is voor iedereen die een bezoek wil brengen aan de talloze kerkjes van de Mani, zoals de Agia Barbara linksonder. Vlak bij Areópolis bevinden zich ook de bekende druipsteengrotten van Pyrgos Dírou (foto rechts).

kasteel Passavas

Min of meer tegenover Areópolis bevindt zich de burcht Passavas, rond 1222 gebouwd door de Frankische kruisridder Jean de Nully. Hij controleert de pas tussen Areopoli en Gythion. Door de Engelse reiziger Leake is de plek geïdentificeerd met de antieke stad Las. Het kasteel heeft na de voor de Franken desastreus verlopen Slag van de Pelagonische velden mogelijk enige tijd verlaten gelegen, maar is daarna in bezit genomen door de Grieken en later de Turken. De kasteelmuren zijn relatief goed bewaard, maar de binnen bebouwing is grotendeels verdwenen. Ondanks een bord langs de kant van de weg bij het dorpje Hosario is het pad ernaartoe deels vernietigd door een plaatselijke boer (2008), waardoor het zeer moeilijk is te bereiken. Verder is de site zeer sterk overgroeid en in de huidige toestand de wandeling erheen nauwelijks waard.

kasteel Kelefas

Het Ottomaanse kasteel van Kelefa ligt halverwege het moderne Kelefa en de baai van Oitylos. Het is gebouwd in 1679 door de Turken om de altijd opstandige bewoners van de Mani in toom te houden. Tevergeefs! Al in 1685 belegerden de Manioten het kasteel en riepen de hulp in van de Venetianen, die op dat moment in oorlog waren met de Turken. Onder leiding van Francesco Morosini namen de Venetianen het kasteel en grote delen van de Peloponnesus in. Al in 1715 kwam een einde aan deze kortstondige “bevrijding”, toen de Turken de Peloponnesus heroverden. Na 1780 is het kasteel verlaten door de Ottomanen, waarna het snel verviel.

Rechts: tekening van het kasteel uit 1686 door Coronelli Vincenzo (bron: Wikipedia).

Tigani, kasteel Mezapos

Haast aan het einde van de Mani steekt een klein schiereiland naar het westen toe uit in de zee. Het als een koekenpan gevormde schiereiland (vandaar de naam Tigani) beschermt de baai van Mezapos, en draagt sporen van 6e en 7e eeuwse huizen en kerkjes, terwijl een grote fortificatie-muur de nederzetting beschermt.

 

Afgelegen, en haast net zo onneembaar als de grote burcht van Monemvasia ligt de grote Frankische burcht van Mezapos, op het schiereiland van Tigáni, een kleine 15 km. ten zuiden van Areópolis. De vraag of de burcht is te identificeren met het uit de ‘Kroniek van de Morea’ bekende “kasteel van Maina” wordt goed behandeld door P. Burridge: Het ‘kasteel van Maina’ was rond 1250 gebouwd door William de Villehardouin om de bewoners van de Mani te kunnen controleren, en deelde hetzelfde lot als de burchten van Mystras en Monemvasia: al kort na de bouw  moest William de burcht overgeven aan de Byzantijnen in ruil voor zijn vrijheid. Aangezien er geen bebouwing lijkt te bestaan uit de 13e eeuw, terwijl het kasteel ook niet gunstig gelegen lijkt te liggen om de Mani te beheersen, is de identificatie op zijn minst zeer twijfelachtig. Resten van antieke bebouwing, en vooral de resten van een Mykeens aandoende cyclopische muur hebben geleid tot de mogelijke identificatie van de site met het Homerische Messe. De site moet dan in de vroeg-byzantijnse tijd opnieuw in gebruik zijn genomen, maar werd later verlaten.

De burcht  in zijn huidige toestand is slecht toegankelijk en sterk vervallen, maar door zijn ligging  nog altijd zeer indrukwekkend. De resten van een oudere vroeg-christelijke basilica zijn door de Franken overbouwd, waarbij een van de zijbeuken is uitgegraven om ruimte te maken voor een grote cisterne.
Foto’s (rechts): de ligging van Mezapos. Onder: resten van de burchtmuren en de basilica.

Geroliménas

Verder naar het zuiden kom je bij het stadje Geroliménas, gesticht in 1870 om stoomschepen naar de Mani te lokken. De oude pakhuizen zijn zeer fraai. Nog iets verder bereikt men het stadje Vátheia, verrweweg het meest spectaculaire stadje van de Mani